Devren Kiralık Bedesten

Çelebi Sultan Mehmet'in 1417 '“ 1418'de Eski Cami'ye vakıf olarak yaptırdığı Bedesten Çarşısı, 600 yıllık tarihine rağmen unutulmaya yüz tutmuş durumda. Türk Lirası'ndaki değer kaybının ardından Edirne'de yaşanan Bulgar ve Yunan turist akımıyla birlikte turizm yatırımları artmaya devam etse de, Bedesten Çarşısı'nın çevre düzenlemesi nedeniyle çukurda kalması, misafirler tarafından tercih edilmemesine neden oluyor.

Edirne'nin trafiğe kapalı Saraçlar Caddesi'nin yanındaki Tarihi Ali Paşa Çarşısı ve Selimiye Camii'ne bağlı Selimiye Arastasındaki yoğunluğa göre neredeyse boş kalan Bedesten Çarşısı'nda esnaflar da durumdan şikâyetçiler. Bedesten Çarşısı Dernek Başkanı Hakan Fındıklı ve çarşı esnafı, 6 asırlık çarşıya turizm yatırımlarının yanı sıra çevre düzenlemesinin yapılmaması halinde esnafların dayanacak gücü kalmadığını söylediler.

Fındıklı, Bedesten Çarşısı'ndaki dükkânların yarısının devren kiralık durumda olduğuna dikkat çekerken; 'Özellikle içerideki dükkânların yarısında devren kiralık yazılarını görmek mümkün. Çünkü Bedesten Çarşısı'na ulaşımın çok zor olduğunu düşünüyoruz. Edirne Belediyesi eski Başkanı Hamdi Sedefçi'nin burada Kuğulu Park yapması, ulaşımın zor olması bu durumun nedenleri arasında. Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan'a da söyledik; Eski Cami ile Bedesten Çarşısı birleştirilmeli. Eski Cami'nin kapısı ile Bedesten Çarşısı'nın kapısı yakınlaşsın. Selimiye Camii'nden Eski Cami'ye inen ziyaretçiler ya Saraçlar Caddesi'ne iniyorlar ya da Çilingirler Caddesi'nden aşağıya iniyorlar. Bedesten Çarşısı çukurda kaldığı için görmüyorlar. Bedesten Çarşısı'nın etrafında büfelerin, emzirme kabinlerinin açılmasıyla birlikte çarşı çukurda kaldı' ifadelerine yer verdi.

'Çarşının ortasında kaybolduk'

Edirne Belediye Başkanı Recep Gürkan'ın, 31 Mart Mahalli Seçimleri öncesi Bedesten Çarşısı çevre düzenlemesi projesiyle kot indirimi yapılacağını söz verdiğini hatırlatan Fındıklı; 'Kotu aşağıya alacaktı. Hatta pehlivan heykelini iptal edip, Eski Cami'nin köşesine kadar olan Uğur Mumcu Parkı'nda seviyeyi aşağıya indireceğini ve Bedesten Çarşısı'nı daha görünür hale getireceğini söyledi. Bedesten Çarşısı'na ulaşım olmadan insanların buraya gelmesi mümkün değil. Bedesten esnafı olarak çarşının ortasında kaybolup gittik. Bunu tek başına belediye çözemez. Edirne Valiliği'nin de bu işe el atması lazım. Valilik ile beraber düzgün bir proje ile bu işlerin yapılması lazım. Bedesten Çarşısı'na gelsinler, insanların halini görsünler' dedi.

'Kiralar, esnafı yaşayamaz hale getirdi'

Fındıklı, Bedesten Çarşısı'ndaki kira politikalarına da tepki gösterirken; 'Vakıflar kira politikaları ise emsalin emsali diye diye çok yüksek rakamlara çıktı. Dış dükkânların kirası 2 bin 500-3 bin TL, iç dükkânların kiraları 3 bin-3 bin 500 TL'ye çıktı. Bu kiralar, esnafı yaşamaz hale getirdi. Burada Vakıflar'ın amacını da anlamış değiliz. Bedesten Çarşısı'na giren çıkan bellidir. Bu kadar kirayı insanlar nasıl ödeyecekler? Kimse bunu düşünmüyor. Bugün Bedesten Çarşısı hiç ziyaretçi almıyor diyebiliriz. İnsanlar buraya tesadüfen giriyorlar. Turist rehberleri de para almadan bir yere kimseyi götürmüyorlar. Onlar da artık rehberlik değil, hanutçuluk yapıyorlar. Bedesten Çarşısı'nda da onlara para veren kimse olmadığı için kimseyi getirmiyorlar' sözlerine yer verdi.

'Dayanacak gücümüz kalmadı'

Bedesten Çarşısı esnafının, hiçbir proje yapılmadığı ve durumunun değişmediği takdirde ekonomik şartlara dayanamayacak hale geleceğini söyleyen Fındıklı; 'Burada kimsenin dayanacak gücü kalmadı. Herkes idare ediyor. Esnaflar, emekli maaşını alıp kiralarını ödüyor veya farklı gelirleri var. Burada hiç kimse para kazanıp kirasını ödeyemiyor. Çevre düzenlemesinin bir önce önce yapılması ve Bedesten Çarşısı'nın Selimiye'den bir an önce görünür olması lazım. Eski Cami ile Bedesten Çarşısı'nın bir an önce birleştirilmesi lazım. Belediye Başkanımızın söylediği sözleri bir an önce tutmasını bekliyoruz. Bu proje yapıldıktan sonra Bedesten Çarşısı'nda bir şeyler değişir ve bu insanlar iş yaparlar' dedi.

'İş değişikliği yapamıyoruz'

Bedesten Çarşısı'na ziyaretçi gelmemesi nedeniyle işletme sahiplerinin turizm ile ilgili bir çalışma da yapamadığını söyleyen Fındıklı; 'Dış dükkânlar dönerci ve askeri malzemeci, iç dükkânlar yüncü ve kırtasiyedir. Buraya ziyaretçi gelmezse, esnaflar da iş değişikliği yapamazlar. Bedesten'e turizm ile ilgili bir yatırım yapılmaması nedeniyle de çarşıda turizmle ilgili bir gelişme olmuyor. Bu durumda da yapılamaz zaten' ifadelerine yer verdi.

'Devredecek müşteri de yok'

Fındıklı'nın açıklamalarının ardından Bedesten Çarşısı esnaflarından Mehmet Ali İpek ise çarşı içinde 36 adet dükkân olmasına rağmen bir işletmede dahi personel çalıştırılmadığını söylerken; 'İşlerimiz düzgün olsa eleman çalıştıracağız. Tek başımıza dükkân idare etmeye çalışıyoruz ve o da artık son noktasındadır. Kiralarımız çok yüksek. Ben 3 bin TL kira veriyorum. Kırtasiyeci esnafımız 3 bin 600 TL kira veriyor. 50 kuruşa kalem satıp kirayı nasıl çıkaracak? 6 aydan beri dükkânı devretmek istiyorum ama devredecek müşteri yok. Çünkü çarşının içine giren insan yok' dedi.

Vakıflar memurlarına tepki

İpek, Vakıflar Bölge Müdürlüğü'ne de devir işlemleriyle ilgili tepki gösterirken; 'Vakıflar, burada dükkânları devretmemize dahi izin vermiyor. Dükkânı devralacak şahıs, ilk olarak Vakıflara gidip soruyor. Vakıflardaki memurlar da, '˜Siz gidin, zaten orası 2 ay sonra dükkânı bırakacak, gelip bizden alırsınız' diyor. Böyle diyen memurlar var. Onlar yanlarında bir gün personel çalıştırmadığı, maaşlarını vermenin ne demek olduğunu bilmedikleri için böyle diyorlar. Devlet onlara hazır bakıyor. Vakıfların zihniyetinin değişmesi lazım. Esnafı yolunacak kaz gibi görüyorlar. Ben burada kiramı ödersem maaşını alabiliyorlar. Ben kiramı ödeyemezsem maaşlarını nasıl alacaklar? Kira artışlarının da hiç olmaması, hatta düşmesi lazım. Vakıflar Müdürü'nün Genel Müdürlüğe bunu bildirmesi lazım' ifadelerine yer verdi.

3 metrekareye 760 TL

10 yıldır Bedesten Çarşısı'nda esnaf olan İlknur Yeşiltaş ise çarşıda yaşanan ekonomik sorunlardan dolayı Cuma Pazarı'nda da stant açmaya başladığını açıklarken; 'İşlerim iyi gitmediği için Cuma Pazarı'na çıkıyorum ve orada oyuncak satıyorum. Bedesten Çarşısı'ndaki 3 metrekarelik dükkânıma 760 TL kira ödüyorum. O yüzden dükkânımı 1 yıldan beri devretmeye çalışıyorum. Ama henüz gelip soran yok. Bedesten Çarşısı'na da zaten hiçbir şekilde ziyaretçi gelmiyor. Aslında çeşidimiz çok fazla. Muhtemelen grup rehberleriyle alakalı bir durum var. Yarın (bugün) da dükkânımı kapatıp Cuma Pazarı'na gideceğim. 760 TL dükkân kiramı Bedesten Çarşısı'nda çıkartamıyorum. Kiraların düşürülmesini istiyoruz. Kiralar, dükkânların metrekaresine göre hesaplanırsa ve daha makul fiyatlar çıkarsa esnaf için daha güzel olur. En azından 3 metrekarelik dükkâna 760 TL ödeyeceğime daha uygun bir kira ödeyebilirim. Çünkü vakıf dükkânlarının daha uygun olması gerekiyor. 3 metrekarelik dükkâna 760 TL kira ödediğimi söylediğimde herkes şaşırıyor' dedi. Yeşiltaş, Bedesten Çarşısı esnaflarının mağdur edildiğini söyledi.