Kaleiçi'ni O mu yaktırdı?

Edirne Yerel Tarih Araştırmacısı Cengiz Bulut, 19 Ağustos 1905'te Edirne'nin Kaleiçi semtinde meydana gelen büyük yangın ile ilgili açıklamalarda bulundu. Bulut, açıklamalarında Yerel Tarihçi İsmail Hakkı Soyyanmaz'ın iddialarına da yer verirken; yangın sonrası gazetelerde yer alan Osmanlıca haberlerin de çevirisini gerçekleştirdiklerini söyledi.

Bulut; 29 adet Müslüman, 300 adet Rum, 442 adet Ermeni, 29 adet Bulgar ve 3 bin 378 adet Musevi evi olmak üzere toplam 4 bin 172 evin yandığı Kaleiçi Yangınının çıkış sebeplerini anlattı. Edirne Yerel Tarihçisi İsmail Hakkı Soyyanmaz'ın, dönemin Edirne Belediye Başkanı Dilaver Bey ile Meclis Üyeleri arasında geçen tartışma iddialarına konuşmasında yer veren Bulut, yangından sonra kurulan komisyonun da açıklamalarına dikkat çekti.

Bulut, 19 Ağustos 1905 tarihinde Kaleiçi semtinde meydana gelen büyük yangının değişik sebepleri bulunduğunu söyleyerek; 'Yerel Tarihçi İsmail Hakkı Soyyanmaz'ın yazdığı kitaplarda bir iddiası var. O dönemde Edirne Belediye Başkanı Dilaver Bey'dir. Edirne, o dönemde tam bir metropoldür. Rumlar, Bulgarlar, Ermeniler, Yahudiler, Müslümanlar, Levantenler, Fransızlar ve İtalyanlar yaşıyor. Meclis'te de birçok Rum ve Yahudi var. Kaleiçi'nde de genelde Rumlar ve Yahudiler yerleşikler. Az sayıda da Müslüman var' ifadelerine yer verdi.

Dilaver Bey'den tehdit iddiası

Açıklamalarında Soyyanmaz'ın anlatımından örnekler veren Bulut; '17-18 yaşındaki Türk gençleri, Kaleiçi'nde gezmeye gittiklerinde dışarı çıkamıyorlarmış. Şehirde bu ayyuka çıkıyor ve bütün delikanlılar birer birer yok oluyor. Aranıyorlar ama bulunamıyorlar. En sonunda bu konu Belediye Meclisi'ne taşınıyor. Dilaver Bey, Meclisi topladığında masaya vuruyor; '˜Ben, o mahalleyi cayır cayır yakarım. Bu işe son verin. Türklere saldırmayın' diyor. Rum'un biri de Dilaver Bey'e cevap verip; '˜Vre Dilaver, sen fener mi yakarsın da böyle konuşursun?' diyor. Bu cevaptan sonra Dilaver Bey, onu kovuyor. Meclis üyeleri gittikten sonra Dilaver Bey, o dönemki itfaiyecileri çağırıyor. Onların tulumba makinaları var. Hepsine gece tulumba makinalarına gaz doldurmasını ve gece 03.00-04.00 arasında Gazimihal'deki ahşap binaları gazla doldurup kibriti çakmalarını söylüyor. O gece de müthiş bir rüzgâr var ve yangın oradan başlıyor. Soyyanmaz'ın anlattığı Kaleiçi Yangı'nı budur' dedi.

İleri gelenlerden komisyon kurulmuş

Soyyanmaz'ın iddialarına katılmadığını da açıklamalarına ekleyen Bulut; 'Halk arasındaki bazı söylentiler tarihi kayıtlara geçmiyor. Doğruluk derecesi de tartışılır. Bu konunun üzerine gittim. Gazeteden haberini Osmanlıca çevirttim. Yangın sonrası bir komisyon kuruluyor. Komisyonda Edirne'nin ileri gelenlerinden 9-10 kişi buluyor. Bunların yaptığı araştırmalarda Bulgar bir demircinin işyerinden sıçrayan bir ateş ile yangının başladığı, rüzgârın olmasıyla da müthiş bir yangının ortaya çıktığı söyleniyor' sözlerine yer verdi.