Her şeyin temelini Edirne'de atmış

Trakya Üniversitesi Çevrecilik ve Geri Dönüşüm Topluluğu tarafından düzenlenen Edirne 1'inci Çevre Festivali'nin söyleşi etkinliklerinin konuğu, Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu, yazar ve şair Altay Öktem oldu. Karaağaç Yerleşkesinde birinci gün etkinlikleri kapsamında öğrencilerle bir araya gelen Öktem, söyleşisini yeşil alanda öğrencilerle iç içe ve samimin bir sohbet ile gerçekleştirdi. Öktem'i söyleşisinde, Edirne'deki öğrencilik yıllarında ev arkadaşı olan Edirne Belediye Başkan Yardımcısı Dr. Ertuğrul Tanrıkulu da yalnız bırakmadı.

Eski Bir Çocuk, Sukuşu, Beni Yanlış Öptüler Aslında, Çamur Şiir ve Her şey: Oda Kırbaç Ayna, Şeytan Aletleri, Filler Çapraz Gider, Genel Kültürden Kenar Kültüre: 101 Fanzin, Şehrin Kötü Çocukları, O Adam Babamdı,  Düşlerin İzinde, Kral Kılıçbalığı-Sihirlialem Geçitleri, Çalılar Diyarı-Sihirlialem Geçitleri, İçimde Bir Boşluk Var, Anadolu Yakasının Sıfır Noktası, Hayat Bazen Çentiklidir, Thomas Düşerken, Sonsuz Sıkıntı, Tanrı Acıkınca, Bu Kitaptan Kimse Sağ Çıkamayacak, Sık Rastlanan Hastalıklar Atlası, Yaram Yanlış Yerde, Sokaklar Tekin Değil, Aslında Saçları Siyahtı, Çalılar Dünyası, Dört Kırıtık Opera, Fazla Elli, Parça Tesirli ve Kara Şiir Antolojisi gibi kitapların yazarı Öktem, söyleşide Edirne'deki hayatından bölümleri, şiir ve roman yazarlığın, doktorluk mesleği ve dergi deneyimleriyle ilgili birçok açıklamalarda bulundu.

30 yılı aşan bir süre önce Edirne'de öğrencilik hayatının başladığını söyleyen Öktem; 'Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunuyum. Edirne Belediye Başkan Yardımcısı Dr. Ertuğrul Tanrıkulu ile ev arkadaşıydık. 1990 yılında mezun oldum. Üniversite sırasında tıp, bizim için çok geri plandaydı. Asıl işimiz tiyatroydu ve edebiyat, özellikle de şiir bizim için çok önemliydi. 1983 yılında Tıp Fakültesi'ne girdim ve ilk şiirim 1984 yılında İzmir'de çıkan yerel bir dergide yayınlandı. O yıllardan itibaren edebiyat, sürekli okuyarak, yazarak ve sahnelerde geçmeye başladı. Özellikle gecemiz, gündüzümüz Halk Eğitim Merkezi'nde geçti. Çok yoğun bir tempoda okuma yazma serüvenimiz gelişti. 1990 yılında mezun olduktan sonra Maraş'ın bir dağ köyüne tayin oldum. 7 yıl da Maraş'ta kaldım. Edirne'nin hareketliliğinden sonra Maraş, çok anti-sosyal bir ortamdı. Ama orada da yazma ve okuma serüveni çok iyi gelişti. Yapacak hiçbir şey yoktu ve tamamen edebiyata yoğunlaştım. 1992 yılında ilk şiir kitabım çıktı. Çok uzun yıllar sadece şiir yazdım. Şu ana kadar 9 adet şiir kitabım var. 2002 yılına kadar yoğun olarak şiir yazdım. O sıralarda birkaç ödül de aldım. Hatta Edirne'den mezun olmadan önce de bir ödül almıştım' ifadelerine yer verdi.

'Orhan Pamuk da, Mehtap abla da yazıyordu'

Kahramanmaraş'tan İstanbul'a taşınmasının ardından hayatında farklı bir kapının açıldığını belirten Öktem; 'İstanbul'a gelir gelmez Öküz Dergisi ile tanıştım. Bugünkü ot, kafa gibi dergilerin öncüsüydü ama çok daha nitelikli bir yapı vardı. Öküz Dergisi, beni çok heyecanlandıran bir ortam oldu ve orada bana da tam sayfa verdiler. '˜Gazlı Bez' adlı bir köşe yapıyordum. Çok sert bir köşeydi. O yıllarda edebiyat dışında müziğin de çok etkili bir dönemiydi. Özellikle metal ve punk müziğin Türkiye'de yoğun olduğu bir dönemdi. Evlerde kurulan stüdyolarda birtakım albümler kaydedilir ve Beyoğlu'nda ya da Kadıköy'de satılırdı. Öküz, benim için çok enteresan bir dergi oldu ve hayatıma başka bir kapı açtı. Çok sert ve canımın istediği gibi küfürlü yazılar yazabiliyordum. Hayatımda sansür yoktu. Diğer ana akım dergilerde biraz daha adap bilerek, edepli, biraz daha edebiyat terimleriyle yazmak gerekiyor ama Öküz, rahat bir ortamdı. Orhan Pamuk da yazıyordu, genelevde çalışan Mehtap abla da yazıyordu. Hatta Mehtap ablanın okuma yazması yoktu. Her sayı için dergiden biri gidip röportaj yapıyordu ve onu çözüyorlardı. Panter Emel vardı. Çok yoğun bir dönemimiz oldu. Hep beraber yan yanaydık ve bir statü yoktu' dedi.

'Öküz Dergisi ile düz yazıya geçtim'

Öktem, düz yazıya geçmesinde Öküz Dergisi'ndeki yoğun yazı yazma döneminin etkili olduğunu açıklayarak; 'O yıllarda ilk romanım '˜Filler Çapraz Gider'i yazdım ve yayınladım. O süreç içerisinde fanzinlere merak salmaya başladım. Yeraltı edebiyatının başka bir şey olduğunu fark ettim. O yıllarda fanzini bilenler biliyordu ama çok küçük bir kesimdi. Gazetelerde fanzinlerle ilgili çalışmalar yayınlanmaya başlayınca bilinirliği arttı. O yıllarda gazeteler de şimdiki gibi değildi. Daha özgür bir ortam vardı. Birden bire fanzinlere merak sardılar. Bu nedenle ana haber bültenine çıkmıştım ve fanzinlerin ne olduğunu sormuşlardı. Böylece yeraltı edebiyatını işin içine soktuk. Böylece Karakalem Dergisi'ni 2007 ile 2009 yılları arasında yayınladık. Kadroda Fotoğrafçı Mehmet Turgut, müzik programcısı Güven Erkin Erkal da vardı. Karakalem'de edebiyat, müzik, fotoğraf başta olmak üzere sanatın her alanında, nerede uçuk kaçık insan varsa hepsi bir çatı altında toplanmıştı. O süreç çok güzeldi. Hakan Günday ilk romanını yeni yayınlamıştı. Her sayı 40-50 imza oluyordu ve bunların arasında her sayı yazan kemik bir kadromuz vardı. Bu kadroda da Hakan Günday, Umay Umay ve Cenk Taner vardı. Bunların dışında herkes ilk ürünlerini yayınlayan yazar, şair, meraklı gençlerdi. Eğer bir dizede ya da yazdıkları ne varsa içerisinde parlak bir şey varsa yayınlıyordum. Ortalama bir şey olsa da yazmalarını teşvik etmeyi istedim ve inanılmaz şeyler çıktı. Basında, sanatta, edebiyatta ve kültür hayatında Karakalem'den yetişen çok sayıda kadro çıktı' sözlerine yer verdi.

'20 gece Ece Ayhan ile birlikteydim'

Karakalem Dergisi'ni yayınlama sürecinde maddi destek olması amacıyla klinik açtığını da söyleyen Öktem; 'Bugüne kadar iki tane klinik iflas ettirdim. Çünkü ipini koparan oraya geliyordu. Normal hasta bakmaktan öte müzik grupları, sıkıntıya düşenler, psikolojik problemi olanlar kliniğe geliyordu. Boğaziçi Üniversitesi'nin tam karşısındaydı ve rapor almak isteyenler de geliyordu. Üniversite yönetimi, hiç bağlı olmadığım halde benim hakkımda soruşturma açtı. Çoğu kişiye ücretsiz iş yaptığım için de sonuçta klinik iflas etti. Daha sonra Ece Ayhan'ın hasta olduğunu duydum ve orada bir oda açtım. 20 gün orada kaldı. O da benim için kötü bir süreçti çünkü 20 gün boyunca hiç eve gidemedim. Yalnız bırakmamı istemiyordu. 20 gece boyunca Ece Ayhan ile birlikteydim. Edebiyat sohbetleri yapıyorduk. Pişman olduğum bir şey de elimde ses kayıdı ya da kamera yoktu. Notlar aldım ama o notları da bir şekilde kaybettim. Öldükten sonra da onları bir yerde yayınlama ya da ifşa etme şansım yoktu. Bütün edebiyatçılarla ilgili farklı şeyler anlattığı ve vefat ettiği için kendisine teyit ettirme şansım da yok. O yüzden benim uydurduğumu düşünebilirler diye yayınlamadım ve notlar kayboldu' dedi.

'˜Şeytan Aletleri'ne Bakanlıktan soruşturma

Öktem, 2 yıl süren Karakalem Dergisi ile yazma sürecinde ortaya çıkan öykülerini de '˜Sonsuz Sıkıntı' kitabında topladığını belirterek; 'Peşinden yeni romanlar geldi. O gün bugündür yazmaya devam ediyorum. Arada bir Penguen Dergisi süreci oldu. Penguen çok ilginç bir süreçti. Haftalık yazılar yazıyordum ve biraz sert yazılardı. O yazıları takip eden fanatik bir kitle oldu ama o kitleyle birlikte benim karşımda olan bir fanatik kitle de oluştu. '˜Şeytan Aletleri' fanzin çalışmalarımdan dolayı Sağlık Bakanlığı müfettişleri tarafından bir buçuk yıl süren bir soruşturmaya uğradım. Soruşturma bitmiyordu. O sırada da Etiler'de bir huzurevindeydim. Soruşturmanın sebebi; fanzinleri inceleyen bir kitap yaptığım için genel ahlaki bozukluk, satanist olma ihtimali gibi bir sürü neden öne sürdüler. Örneğin; çalıştığım yerdeki bütün hemşireleri toplayıp 2-3 saat sorgu yapıyorlardı. '˜Doktoru kedi keserken gördünüz mü?' diye soruyorlardı. Böyle enteresan şeyler de yaşadım' ifadelerine yer verdi.

'Thomas, Penguen'de ortaya çıktı'

Son romanı '˜Thomas Düşerken'in hikâyesinin de Penguen Dergisi döneminde ortaya çıktığını açıklayan Öktem; 'Penguen'de yazıların arasında, yazının koseptiyle çok ilişkisi olmayan, ters köşe yapan ve çok sert fotoğraflar yayınlıyordum. 1950-60'larda yaşamış, Çekoslavakyalı, fotoğraf tarihinde çok önemli bir yeri olan, o dönemlerde çıplaklık ve şiddet anlamında çok enteresan fotoğrafları olan, sevdiğim bir fotoğraf sanatçısı vardı. Onun arşivinden fotoğraflar yayınladım ve bu fotoğraflar bitti. Fotoğraf bulmak da çok zordu. İnternet olmadığı için kimsenin haberi olmadığını düşünüyordum ama sonradan öğrendim ki sanatçının torunu, bana Çekoslavakya'dan dava açmış. Dergiyle birlikte o dava ile uğraştık. Derginin gelir getirici bir iş olmadığını görünce de davadan yırttık. Fotoğraflar da bitince değişik fotoğrafları birleştirerek yazımın arasında yayınlamaya başladım. Onlarla birlikte kendi uydurduğum fotoğrafçı '˜Thomas Dumas' ortaya çıktı' dedi.

'Benden daha popüler oldu'

'˜Thomas Dumas'ın hikâyesini Penguen Dergisi'nde yazmaya başladığını söyleyen Öktem; 'Sonradan bunun hikâyesini uydurmaya başladım. Bu adamın iki kolu felçli olduğunu ve ayaklarıyla fotoğraf çektiğini yazdım. Oysa tıpta böyle bir felç türü de yok. Bir absürtlük var ama nedenini açıklamadığım için insanlara biraz tuhaf da geliyordu. '˜Thomas Dumas'; yere yatıp, fotoğraf makinesini ayakları arasına alıp, ayak başparmağıyla fotoğraf çekiyordu. Biraz erotik, kült ve irrite edebilecek fotoğraflar çekiyordu. Ona göre fotoğraf üretip, hayatından kesitler anlatıyordum. O dönemde üniversitelerde şenlikler çok yoğundu. Her yere beni çağırıyorlardı ve yetişemiyordum. Gittiğimde salon dolu oluyordu ve herkes '˜Thomas Dumas'ı soruyordu. Bir baktım ki '˜Thomas Dumas', benden daha popüler oldu. O sırada özellikle Güzel Sanatlar Fakültelerinden ya da Fotoğrafçılık Bölümlerinden sürekli bir yerlerden telefon ederek 'Thomas Dumas' hakkında bilgi aradıklarını, kaynak kitaplar bulamadıklarını söylemeye başladılar. Böyle bir '˜Thomas Dumas' hikâyesi ortaya çıktı. Yıllar sonra '˜Thomas'ı anlatan bir hikâye yazmaya karar verdim. '˜Thomas Düşerken' romanım da böyle ortaya çıktı. Aslında olmayan bir karakter, fakat kitabı okuyanlar, sanki birinin öz yaşam öyküsünü anlatıyorum gibi de algılıyor. Kurguyu da buna göre yaptım. Gerçekle yanılsama arasında sürekli dolaşan, tuhaf bir kurgusal yapıt ortaya çıktı' sözlerine yer verdi.

'Sanat hayatımın temelleri burada atıldı'

Yazarak ve yaşayarak hayatına devam ettiğini söyleyen Öktem; 'Bugün de buradayım. Edirne'ye tekrar yıllar sonra bir daha gelmek güzel oldu. Üniversite bittikten sonra birkaç defa geldim ama Edirne her zaman benim için çok anlamlı ve bambaşka bir ortam oldu. Anılarla birlikte sanat hayatımın da temelleri buralarda atıldı. Tabi o zamanlar Karaağaç'ta bir tane börekçi ve kahve vardı. Şu anki kafelerin hiçbiri yoktu' dedi. Öktem, söyleşinin sonunda öğrencilerin sorularını yanıtlayarak, kitaplarını imzaladı.