Balon Hangarı'na müze çağrısı

Edirne'nin günümüze ulaşan en önemli mirasları arasında yer alan Balon Hangarı'nın Havacılık Müzesi'ne dönüştürülmesi talep edildi. Yeditepe Üniversitesi Sanat Yönetimi Yüksek Lisans Öğrencisi Kutalmış Bayraktar, 57'nci Kütüphaneler Haftası kapsamında '˜Edirne Balon Hangarı ve Havacılık Müzesi Fikri' konusunda sunum yaptı. İl Halk Kütüphanesi'nde düzenlenen etkinliğe Trakya Üniversitesi'nden akademisyenlerin yanı sıra Türk Hava Kurumu (THK) Edirne Şube Başkanı Coşkun Molla, Edirne Kent Müzesi Müdürü Recep Soyupak ve vatandaşlar katıldılar.

                Bayraktar, sunumunda Edirne'nin havacılık tarihi ile ilgili önemli bilgiler paylaştı. Edirne'nin, Türk havacılığında birçok ilke ev sahipliği yaptığını açıklayan Bayraktar, uçakla ilk uzun uçuşun ve ilk hava yolu taşımacılığının Edirne'den yapıldığını belgeleriyle anlattı. Bayraktar, Edirne Balon Hangarı'nın da Havacılık Müzesi'ne dönüştürülmesi gerektiğini söyledi.

'HAVACILIK MÜZESİ İSTİYORUZ'

                Edirne'nin Türk havacılığında ilklere evsahipliği yaptığını belirten Bayraktar; 'Bunun birinci kaynağı 1912 yılı Balkan Harbi'ndeki hava harekâtımızdır. Biz, Balkan Harbi'ne 10 uçak filosu ile katıldık. Karşımızdaki ülkelerde de biraz daha fazla vardı. Özellikle Bulgarlar çok iyiydi. Fakat Edirne havacılık tarihi sadece bu değildir. Biz bir Havacılık Müzesi açabiliriz. Edirne'de bir Balon Hangarı'mız var. Burada bir karayolları çalışması yapılıyor. Bir trafik adasında bırakılmaya çalışılan, erken betonarme olarak Türkiye betonarme tarihi için de çok önemli bir yapı olan Balon Hangarı'mızın, bir Havacılık Müzesi olmasını istiyoruz' ifadelerini kullandı.

'İLK DÜŞÜRÜLEN UÇAĞI TÜFEKLE VURDUK'

                Modern Türk havacılığının 1911 yılında başladığını belirten Bayraktar; 'Modern Türk havacılığı yerde başlamıştır. Çünkü bizim hiç uçağımız yoktu. Balon ve uçak siparişlerimiz vardı. Fakat İtalyanlar, Trablusgarp'a çıkarma yaptıklarında 28 uçaktan muhteşem bir filo vardı. Bunlardan bir kısmı denize inebilen uçaklardı. Bu da havacılık dünya tarihi için birçok ilki barındırır. İlk düşürülen uçağı tüfekle vurmuşuz. İlk hava bombardımanı da gerçekleşmiştir. İlk havadan propaganda metinlerinin dağıtımı da burada olmuştur' dedi.

'10 UÇAKTAN 5'İNİ YAKTIK'

                Türklerin Edirne'deki Balkan Savaşı'nda havacılığın önemini anladığını söyleyen Bayraktar; '10 parçalık bir uçak filomuz, 1 tane de sabit balonumuz var. En erken dönem pilotlarımızdan Fesa, Yusuf Kenan ve Fethi beyler Selanik'te ama uçak hemen kalkıp gidemiyor. Her uçağın bir de makinisti var. O yüzden düşmanın eline geçmektense uçakları yakarak Selanik'ten ayrılıyoruz. Aynı şekilde Kırklareli'nde 2 uçağımız var ve onları da yakmak zorunda kalıyoruz. Yani bizim 10 uçaklı filomuzdan 5'i gidiyor' sözlerine yer verdi.

'BALKAN SAVAŞI'NDA BALONUMUZ VAR'

                Edirne Balon Hangarı'nın yapım planının 1909 yılında başlatıldığını açıklayan Bayraktar; 'Fakat o kadar parasızlık, lojistik zorluklar üst üste geliyor ki ilk tecrübemiz 20 Haziran 1912'de oluyor. Bizim balonumuz parseval ve 750 m3'lük sabit balondur. Balkan Savaşı'nda sadece Türklerin değil, Bulgarların da balonu var. Kemalköy civarında uçurulduğunu çeşitli kaynaklardan okumaktayız. Biz çok başarılı bir şekilde kullanamasak da Bulgarlar, istihbarat raporlarıyla Türklerin ani taktik manevralar yapmasının önüne geçip bombayla püskürtüyorlar' dedi.

'TRAFİK ADASI İÇİNDE BIRAKILIYOR'

                Edirne Balon Hangarı'nın bulunduğu alanda yan yol çalışması gerçekleştirildiğine dikkat çeken Bayraktar; 'Bir trafik grubu oluşturulacak. Balon Hangarı da küçük bir trafik adasının içinde kalacak. Bu hangarın, Edirne Havacılık Müzesi'ne evsahipliği yapmasını istiyoruz. Bu değerli yapının mimarlık tarihi için önemi de erken betonarme yapı olmasıdır. Edirne'deki en eski örnektir. Nevşehir'in Ürgüp ilçesindeki Sucuoğlu Konağı'nda, 1914 yılında resminin yapıldığını düşündüğümüz Edirne panaroması var. Makedonya Kulesi'nin hemen üzerinde balon var' ifadelerine yer verdi.

'İLK UÇUŞLAR EDİRNE'DE YAPILDI'

                Edirne'nin Türk havacılık tarihindeki ilklerini açıklayan Bayraktar; 'Türk havacılık tarihinde ilk uzun uçuş, üsteğmen Nuri'nin pilotajlığında Edirne Telsiz Müfrezesi'nden kalkan uçak, İstanbul'da Yeşilköy'e inmiştir. Türk havacılık tarihinin ilk yolcu uçuşu da 17 Haziran 1923'tür. İtalyanların, milli mücadele döneminden önce arızalanması nedeniyle bıraktığı Caproni tarzı uçakla bu uçuş gerçekleştirilmiştir. Böyle büyük bir uçuş için büyük dâhimiz Vecihi Hürkuş, uçağı tamir etmiştir. Vecihi Hürkuş, 9 yolcu ile birlikte Edirne'den ilk yolcu uçuşunu yapmıştır. Ama günümüzde bir hava alanımız yoktur' diye konuştu. Bayraktar'ın sunumunun ardından katılımcılar da söz alarak, Balon Hangarı'nın Havacılık Müzesi'ne dönüştürülmesi için yetkililere çağrı yaptılar.