Anız yakmak sucul ekosisteme zarar veriyor
Tarlada ürün hazırlığından sonra kalan sap ve kök gibi kısımların anız olarak adlandırıldığını dile getiren Trakya Üniversitesi (TÜ) Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Belgin Elipek, Dünya Çevre Günü nedeniyle yaptığı açıklamada anız yakmanın zararlarından bahsetti.
Anız yakmanın sadece toprağa değil aynı zamanda sucul ekosisteme de ciddi zararı olduğunu vurgulayan Elipek, sap ve samanı yakmak yerine tekrar toprağa karıştırma konusuna dikkat çekti.
Elipek, anız yakmanın sucul ekosisteme çok ciddi zararı olduğunu ve toprakların kuraklaşıp erozyona açık hale geldiğini aktardı.
Sucul ekosistemlerin anız yakmaktan çok fazla etkilendiğinin altını çizen Elipek, “Yağışlı mevsimlerde topraktaki azalmış verimi arttırmak için çiftçiler tarafından gübreleme işlemi yapılır. Gübreleme işlemi de yağışlarla beraber azot ve fosfat gibi materyalin sulara geçmesine sebep olur. Sucul ekosistemlerin anız yakmaktan çok fazla etkilenir. Anız yakımı esnasında toprakta 5 ile 10 santim civarındaki alanda bulunan bütün materyallerin zarar görüyor” şeklinde konuştu.
“Çiftçilerin bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılmalı”
Yararlı bakteriler ve toprağın veriminin arttırılması için çoğunlukla gübreleme işleminin tercih edildiğini söyleyen Elipek, "Toprağa verilen gübreler yağışlı mevsimlerde yıkanarak sucul ekosistemlere girerler. Gübrelerin tarladaki ürünlere yapmış olduğu işlev sucul ekosistemdeki bitkilerin çoğalmasına yol açar. Çok fazla çoğalma bir süre sonra ötrofikasyon dediğimiz sürecin başlamasına neden olur. Ötrofikasyonla beraber sudaki bir takım fizikokimyasal değerler de değişeceği için sucul ekosistem dengesinin bozulmaya başladığını görürüz" dedi.
Alışılagelmiş metotlardan bir tanesinin de anız yakmak olduğunu vurgulayan Elipek, çiftçilerin maliyet ve zaman açısından tarlanın ekime hazır hale gelmesinin daha hızlı ilerlediğini düşünerek hareket ettiğinin altını çizdi.
Elipek, Anız yakınca toprağın verimini arttıracağı şeklinde yanlış düşüncelerin olduğunu aktardı ve bu yanlış bilgileri ortadan kaldırmak için çiftçilerin daha bilinçlendirilmesine yönelik çalışmalar yapılması gerektiğini söyledi.
Çalışmaların birçoğunda anızların yakılmasıyla ilgili olarak ekosistemlere olan zararlı etkilerinden bahsedildiğini dile getiren Elipek, şunları kaydetti:
“Anız yakmanın etkilerden bir tanesinin, atmosfer kirliliğinin artmasıdır. Anız yakıldıktan sonra toprağın ihtiyacı olduğu sap ve gövdelerden toprağa geçmesi beklenilen azot ve karbon miktarı düşer. Çiftçilerin anız yakmaktan ziyade toprağın verimini arttıracak sap ve samanı tekrar toprağa karıştırarak bu verimi elde etmelerini bekleriz.”
Ebru Yıldız Günenç