Lavanta dünyaya açılacak

Edirne Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ile Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü işbirliğinde yürütülen '˜Edirne Lavanta Kokacak' projesi kapsamında, Edirne merkeze bağlı Hıdırağa Köyü'nde bulunan demonstrasyon bahçesinde lavanta fidesi dikimi yapıldı. Proje kapsamında, proje için başvuru yapan 60 kadın çiftçiye 4 gün boyunca lavanta üreticiliği eğitimi verilecek. Kadın çiftçilere daha verimli bir tarım için bilgi, yöntem sağlamak, kaynakları daha etkin yönetebilmek, kullanabilmek, yeni teknolojileri öğretmek ve uygulatmak amacıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, 2015 yılından itibaren başlattığı '˜Kadın Çiftçiler Yeniliklerle Buluşuyor' programı devam ediyor. Bakanlığın 2018 yılı yatırım programına kabul ettiği Edirne Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü ve Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü'nün işbirliğiyle hazırlanan '˜Edirne Lavanta Kokacak' projesi kapsamında, Edirne merkeze bağlı Hıdırağa Köyü'nde bulunan demonstrasyon bahçesinde bin adet lavanta fidesi dikildi. Dikim törenine Edirne Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Atilla Bayazıt, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek ve proje için başvuran 60 kadın çiftçi ile proje görevlileri katıldılar. Dikim işleminde çiftçi kadınlara aletli dikimin nasıl yapılacağı gösterildi. Proje kapsamında, proje için başvuru yapan 60 kadın çiftçiye, Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde görevli Ziraat Yüksek Mühendisi Merve Güzel tarafından 4 gün boyunca lavanta yetiştiriciliği dersi verilecek. Eğitime başvuran kadın çiftçilere yönelik Halk Eğitim Müdürlüğü işbirliği ile lavanta tohum ve çiçeklerinin kullanıldığı el sanatlarının uygulamalı olarak gösterileceği 1 günlük atölye çalışması yapılacak. Projeyle kadın çiftçilerin lavanta ekimiyle ekonomiye katılması ve Türkiye'de lavanta yetiştiriciliğinin yaygınlaştırılarak endüstri haline gelmesi, verimi düşük arazilerin değerlendirilerek, lavanta ürünleriyle dünya pazarına açılmak amaçlanıyor.'Deneme başarılı oldu'Proje hakkında açıklamalar yapan Edirne Gıda, Tarım ve Hayvancılık İl Müdürü Atilla Bayazıt, lavantanın son dönemde Edirne'de popülerleşen bir ürün olduğunu belirterek; 'İlk defa Tarımsal Araştırma Enstitü'müz bununla ilgili bir deneme yaptı ve gayet başarılı oldu. Lavanta özellikle Bulgaristan'da, Avrupa'da çok yaygın. Biz de alternatif bir ürün olarak lavantayı Edirne'mizde yaygınlaştırmaya çalışıyoruz. Lavantanın hem yağından, hem de çiçeğinden faydalanılıyor. Parfüm ve uçucu yağ olarak, kozmetik ve ilaç sanayiinde kullanılabiliyor. Çiçekleri de çeşitli sanatlarda kullanılıyor. Nikâh çiçeği olarak da dağıtılabiliyor. Özellikle uçucu yağ olarak çok değerli bir yağ. O yüzden lavantanın yaygınlaşması önemli. Lavanta aromatik bitkiler gurubundan bir bitki. Tarımsal Araştırma Enstitüsü ve Müdürlük olarak bunu destekliyoruz. Bugün de bir demonstrasyon çalışması yaptık. Çiftçi arkadaşlarımıza lavanta nasıl ekilir gösterdik. Daha sonra yetiştiricilik hakkında 4 gün süresince kendilerine bilgi vereceğiz' ifadelerine yer verdi.'5 yıl önce başladık'Lavanta yetiştirme çalışmalarına yaklaşık 5 yıl önce başladıklarını ifade eden Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Müdürü Doç. Dr. Adnan Tülek; 'Bulgaristan yanı başımızda önemli bir üretici ülke. 100 yıldan fazla bir gelenekleri var. Biz de önemli bir mesafe kat ettiğimizi düşünüyoruz. Bulgaristan'dan getirilen türlerle ilgili yaptığımız adaptasyon çalışmalarında gayet olumlu sonuçlar alıyoruz. Enstitümüzün Karaağaç'taki üretim alanında, Haziran ayında tarla günü yapmayı planlıyoruz' dedi.'Amacımız uçucu yağ elde etmek'Lavanta üretimini, Trakya bölgesinde, Balkanlara yakın, verimi düşük alanlar için önerdiklerini belirten Tülek; 'Burası demonstrasyon için uygun bir bölge. Umuyorum bu örnek bahçe bir başlangıç olur ve bu köy başta olmak üzere diğer alanlarda da ekim yapılır. Biz lavantayı üretiyoruz ama ürettikten sonraki aşama çok önemli. Bizim asıl amacımız uçucu yağ elde etmek. Son 2-3 yıldır yaptığımız analizlere baktığımızda, Edirne'de yaptığımız yağ üretimi, uçucu yağ bileşenleri açısından uluslararası referans değerlerle örtüşüyor. Bu da olumlu bir gelişme. Sonuçta uluslararası alanda da rekabet edeceğiz. Belki yakın zamanda Bulgaristan gibi bir potansiyelimiz olmayabilir, ama bu süreç hızlı bir şekilde işlerse, bölgemizde ekim alanları arttığı takdirde üreticimiz için önemli bir gelir kaynağı olacağı kanaatindeyiz' sözlerine yer verdi.'1 litresi 100 Euro'Tülek, açıklamalarında Türkiye2de henüz bir lavanta yağı işinin olmadığına dikkat çekerek; 'Ama Bulgar meslektaşlarımızdan edindiğimiz bilgilere göre Bulgaristan'da, geçen yıl bir litre lavanta yağının fiyatının 100 Euro civarında olduğunu biliyoruz. Dekar başı 6-12 kg arası yağ elde etme imkânımız var. Dekar başı 6 kg bile yağ alsanız, gerçekten karlı bir ürün. Bunun yanında yetişme periyodu boyunca da çiçek açan ve arılar tarafından çok tercih edilen bir bitki. Dolayısıyla dünyada çok kıymetli olan lavanta balı üretiminde, üreticimiz için ikinci ürün, yan gelir olarak düşünülebilir' dedi.
'Trakya'da öncüyüz'Proje kapsamında tecrübelerini kadın çiftçilerle paylaşan lavanta üreticisi Niyazi Girgin, 23 yıldır Bulgaristan'da lavanta fidesi üreticiliği yaptığını belirterek; 'Türkiye ve Bulgaristan'ı kıyaslama gibi bir şansımız söz konusu. Bulgaristan bu işte oldukça eski. Çok ciddi bir endüstri haline gelmiş orada. Lavanta yağını dünyaya pazarlıyorlar. Türkiye'de ekilemeyen veya bizim üçüncü sınıf arazi diye söz ettiğimiz, ayçiçeğinin, buğdayın, mısırın ekilmediği yerlerde rahatlıkla yetişebilen bir ürün lavanta. Enstitümüz Trakya'da bu işin öncülüğünü yaptı. Bizim şu an Trakya'da ekimine devam ettiğimiz, Tekirdağ'ın Saray ilçesinde, bu yıl 2 milyon civarında çeliğimiz olacak. Bunlar geçen yıl ektiğimiz çeliklerden elde ettiğimiz sonuçlar. Burada en önemli şey, dayanışma şeklinde, bilgiyi paylaşma şeklinde olacaktır. İyi baktığınızda en az 8-10 kilo yağ alabiliyorsunuz. Şu an dünyada fiyatı 80-100 Euro civarında' ifadelerine yer verdi.'Türkiye 3 milyon litre üretmeli'Girgin, dünyada lavanta ve diğer tıbbi aromatik bitkilerin tekrar popülerleşmeye başladığını ifade ederek; 'Dünya tekrar bu sentetik ilaçlardan kaçıp aktar bitkilerine, yani doğal ürünlere dönmeye başladı. Tıbbi aromatik bitkilerin dünyadaki hacmi 80-100 milyar avro civarında. Bundan pay almamız lazım. Lavanta; Trakya, özellikle Lalapaşa bölgesi gibi taşlık, daha az verimli yerler için ideal bir ürün. Bulgaristan'da ekili alan 200 bin dönümün üzerinde. Türkiye'de bu sayı 2 milyon dönüm olmalı. Geçtiğimiz yıl Bulgaristan'ın ihraç ettiği yağ 300 bin litre. Türkiye 3 milyon litre üretmeli. Bunlar uzak şeyler değil. Hep beraber bilgilerimizi paylaşarak ulaşacağımıza inanıyorum' dedi.'Seve seve ekerim'Proje için başvuru yapan kadın çiftçilerden, Edirne merkeze bağlı Karakasım Köyü'nden 57 yaşındaki Saime Şemsi; 'Ben köylüyüm, her şeyi ekerim. Daha önce hiç lavanta ekmedim ama ekerim. Mis gibi kokuyor, bunu seve seve ekerim' sözlerine yer verdi. Bir diğer kadın çiftçi olan Havsa İlçesine bağlı Kuzucu Köyü'nden 58 yaşındaki Nermin Çetin ise geçen yıl ilk lavanta ekim denemesini 3 dönümlük bir arazide yaptığını ve güzel sonuç aldığını ifade etti. Çetin, 3 dönümlük arazide ürettiği lavantaları satarak 500-600 TL kazandığını belirtti.