Kanser gibi maliyet

Edirne Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM), 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası etkinlikleri kapsamında kanser konulu konferans düzenledi. Edirne Ticaret ve Sanayi Odası (ETSO) konferans salonunda düzenlenen etkinliğe Edirne İl Sağlık Müdürü Dr. Ali Cengiz Kalkan, Edirne Belediye Başkan Yardımcısı ve Edirne Tabip Odası Onur Kurulu Üyesi Dr. Ertuğrul Tanrıkulu, Trakya Üniversitesi akademisyenleri, kamu kurumu müdürleri, sivil toplum kuruluşlarının temsilcileri ve vatandaşlar katıldılar.

Konferansın açılış konuşmasını gerçekleştiren Dr. Ali Cengiz Kalkan, 1-7 Nisan Ulusal Kanser Haftası'nın, toplumda kanser konusunda farkındalık oluşturulması amacıyla önemli olduğunu belirterek; 'Kanser harcamaları, tüm ülkelerin sağlık bütçelerinde belki de en çok harcama yaptığı bir başlık oluşturuyor. Sağlıksız beslenmenin, stres yükünün oluşturduğu tahribatlar, sedanter yaşam, kanseri tetikleyen tüm kötü kullanım ürünleri, alkolden sigaraya vücudumuz için ileride kanser yapma riski taşıyan ürünlerin yaygın kullanımı, maalesef bu problemi bizim için çok artan bir yere doğru taşıyor. Kanser, büyük bir halk sağlığı problemi olma yolunda devam ediyor. Eğer bunu, koruyucu hekimlik önlemleriyle engelleyemezsek, milli bir politika haline getirmezsek hepimizin zorlanacağı bir gündem bekliyor' ifadelerine yer verdi.

Kalkan'ın konuşmasının ardından etkinlikte Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi Medikal Onkoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. İrfan Çiçin, kanser konulu sunumunu gerçekleştirdi. Prof. Dr. Çiçin, sunumunda kanserin M.Ö. 3 bin yılına kadar varan kayıtlı bir geçmişi olduğunu söyleyerek, kanserin Mısır'da mumyalarda dahi görüldüğünü açıkladı. Çiçin, kanserin güncel tanımlanma sürecinin ise 1800'lü yıllarda Rönesans'ın ardından başladığını ifade etti.

'Ölümlerin en yüksek olduğu illerden biri Edirne'

1900'lü yıllarda DNA'nın keşfedilmesiyle birlikte kanserle ilgili pek çok şeyin öğrenildiğini belirten Çiçin; 'Kanser, gelişmiş ülkelerde kalp hastalıklarından daha sık ölümlere neden olmaya başladı. Hem ölüm nedenleri arasında başta gelmekte, hem de hiç de nadir gözükmeyen bir hastalıktır. Gelişmiş ülkelerde kanser, Türkiye'den daha sık gözüküyor. Bunun en önemli nedeni, Türkiye nüfusunun genç olmasıdır. Nüfusumuzun yüzde 80'inin hâlâ 50 yaş altında olması nedeniyle kanser, Türkiye toplumunda daha az gözükmektedir. Kanserin yaklaşık yüzde 75'i, 65 yaş üzerinde gözüküyor. Kanserin en önemli nedeni yaşlanmaktır. Edirne, kanser ölümlerinin en yüksek olduğu illerden bir tanesidir. Temel nedeni de Edirne'nin, Türkiye nüfusunun en yaşlı illerinden biri olması ve doğum oranlarının en düşük olduğu illerden biri olmasıdır' dedi.

'Erkeklerde daha çok görülüyor'

İnsanlarda genetik yapıyı koruyan sistemin yaşlandıkça bozulduğuna dikkat çeken Çiçin; 'Genetik yapımız bozuldukça da kansere eğilimimiz artıyor. Erkeklerde kanser, Türkiye'de de, dünyada da daha çoktur. Bunun en temel nedeni de sigaradır. Erkeklerde, Türkiye'de gördüğümüz en yoğun kanser çeşidi akciğer kanseridir. Nedeni ise neredeyse tamamen sigaradır. Kadınlarda en sık gördüğümüz kanser de meme kanseridir. Ama gelecekte nüfusun yaşlanmasıyla birlikte prostat kanserini, akciğer kanserinden daha sık görmeye başlıyoruz. Bugün için kadınlarda 5'inci sıklıkta görülen akciğer kanserinin maalesef kadınlarımızda sigara içme oranının artmasıyla birlikte 2'nci sıraya yerleşmesini bekliyoruz' sözlerine yer verdi.

'Sigarayı bırakırsanız sıfırlanır'

Kanser sürecini yüzde 85 çevresel faktörler, yüzde 15 oranında ise genetik mirasın tetiklediğini açıklayan Çiçin; 'Kanserin çevresel nedenlerinin 3'te 1'i beslenmeye, 3'te 1'i sigaraya, 3'te 1'i ise çevre ve hava kirliliğine bağlıdır. Herhangi bir diyetin, kanseri yüzde 35'ten 30'a azaltacağını bilmiyoruz. Sağlıklı beslenmek kanseri azaltır ama elimizde bir formülümüz yok. Fakat sigarayı bırakırsanız, 20-30 yıl sonra sigara ile ilgili kanserleri sıfırlarsınız. Mutlak bir koruma sağlar ve sadece davranışsal bir özelliktir. Kanser, bir organda yer kaplar ve kapladığı organın görevini yapamaz hale getirir. Organ yetmezliğine neden olarak öldürür. Kanseri tek bir kişi tedavi ediyorsa yanlış ya da eksik tedavi alıyorsunuz demektir. Kanser, multidisipliner dediğimiz bir takım tarafından tedavi edilmelidir' dedi.

Korunma yollarını açıkladı

Kanserden korunma yollarını açıklayan Çiçin; 'Yaşam tarzı değişiklikleri, birtakım destek tedavilerle veya birtakım cerrahi müdahalelerle kanserden korunabiliyoruz. Birincil, ikincil ve üçüncül koruma olarak 3'e ayırıyoruz. Birincil koruma, sigarayı bırakmak, daha aktif yaşamak, beslenmemizi düzenlemek gibi yaşam şeklimizdeki değişikliklerdir. İkincil koruma, kanser açısından riskli bireyleri taşımak, riskli bireydeki kanser öncüsü birtakım gelişmeler varsa onları cerrahi yöntemlerle veya farklı yöntemlerle bertaraf etmektir. Üçüncül koruma ise kanser gelişmiş bir hastada nüksü engellemek veya kanser gelişimini engellemek için yaptığımız korumalardır. Bunların içinde en bedava ve en korumalı olanı yaşam şekli değişikliği ve bunun içinde sigaradır' ifadelerine yer verdi.

'50 yılda 450 milyon insanı öldürecek'

Kanserin her yıl 2 buçuk milyon insanın ölümüne neden olduğunu açıklayan Çiçin; '2050 yılına kadar yılda 12 buçuk milyona çıkacak sigarada bırakma azalmadığı takdirde, sigara gelecek 50 yılda 450 milyon insanın ölümüne neden olacak. Sigarayı derhal bırakmamız lazım. Çünkü sigarayı bugün bırakırsak, etkisini 20-30 yıl sonra toplumda sağlıklı etkisini göreceğiz. Dolayısıyla kanserden bahsederken sigaraya yönelik bir reaksiyon almıyorsak gerisi hikâyedir. Her sigara kanser yapar. Bağımlılık özellikleriniz varsa tıbbi desteğe ihtiyacınız vardır. Birçok dernekle hazırladığımız bir akciğer kanseri raporu var. Yıllık 30-35 bin yeni vaka ve toplamda 50 bin vaka akciğer kanserine tedavi ihtiyacı duyan vaka var. Bunlarda bir maliyet hesabı yaptık. İlaç maliyeti yaklaşık 800 milyon TL civarındadır. Fakat poliklinik, yan etki vs. hepsini kattığınızda yaklaşık 3 milyar TL'ye yakın tedavi masrafı var. Akciğer kanserinin, Türkiye'ye tedavi bedeli budur. Bunun dışında ölümler, refakatçiler, işgücü kaybı, erken emekliliği de kattığınızda yaklaşık 6 milyar TL, Türkiye'ye görünmeyen ekstra bir kaybı var. Sigara ile yüzde 85-90'ını engelleyebileceğimiz akciğer kanserinin Türkiye'ye maliyeti, yaklaşık 9 milyar TL civarındadır. Türkiye'nin tüm ilaca harcadığı para 22 milyar TL civarındadır. Akciğer kanserini engelleyebilirsek, Türkiye'nin ilaç masrafının 3'te 1'ini kaynak yaratabiliriz' dedi. Çiçin, sunumunun ardından katılımcıların sorularını yanıtladı.