Süpürgecilikte usta sayısı yok denecek kadar azaldı
Bir dönem 400'e yakın ustasıyla Edirne'nin simge mesleklerinden biri olan süpürgecilik, günümüzde yalnızca 10 civarında ustayla yaşamını sürdürmeye çalışıyor.
Elektrikli süpürgelerin yaygınlaşmasıyla birlikte günlük hayattaki yerini büyük ölçüde kaybeden geleneksel el süpürgeleri, Türkiye'nin en önemli üretim merkezi olan Edirne'de yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Süpürge yapımında kullanılan otun hasadından temizlenmesine, sarartılmasından boylanıp bağlanmasına kadar birçok zahmetli aşama bulunuyor. Ancak bu yoğun emeğin üreticiye yeterli kazanç sağlamaması, mesleğin geleceğini her geçen yıl daha da belirsiz hale getiriyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcısı unvanıyla ödüllendirilen ve 40 yıldır mesleğini sürdüren aynalı süpürge ustası Varol Kuzu, süpürgeciliğin teknoloji karşısında gerilediğini söyledi. Günümüzde el süpürgesi üretiminin büyük oranda hediyelik eşya boyutuna indiğini belirten Kuzu, 'Çırak yetiştiremiyoruz. Gençlerin ilgisi yok. Ustaların sayısı hızla azalıyor' sözleriyle kaygılarını dile getirdi.
Süpürge yapımının dört ana aşamada gerçekleştiğini aktaran Kuzu, 'İlk olarak süpürge otu boylarına göre ayrılır. Ardından kesilip bağlama tezghında sap kısmı hazırlanır. Daha sonra mengenede sıkıştırılarak yelpaze görünümü verilir. Son aşamada ise tuhafiye malzemeleriyle süslenerek hediyelik olarak satışa sunulur' dedi.
Geçmişte aynalı süpürgenin çeyizlerin vazgeçilmez parçası olduğunu da hatırlatan Kuzu, 'Eskiden süpürge sadece temizlik aracı değildi. Aynalı süpürge, genç kızın hamarat ve temiz olduğunu simgelerdi. Kapının önüne asıldığında, o evde evlilik çağına gelmiş bir kız olduğu anlaşılırdı. Yani mesleğin kültürel anlamı da vardı' diye konuştu. Fahrettin Baydar