Hıdırlık Tabyası
Teşhir Tanzimi ve çevre düzenlemesi işi kapsamında Avrupa Kıtası ve Balkan
topraklarına geçiş dönemi öncesi ve sonrası yaşanan kültürel, sosyal, siyasal
ve tarihsel boyutta ele alınan interaktif teknolojilerin, eşsiz eser
teşhirlerinin, göç kavramının sergilendiği Balkan Tarihi Müzesi ve bir cazibe
merkezi olarak kullanılması amaçlanıyor. 2012 yılında birinci aşama olan
restorasyon çalışmalarına başlanılan Hıdırlık Tabya’da 2015 yılında bu çalışmalar
tamamlandı. Bu çalışmaların akabinde Balkan Tarih Müzesi olarak hizmete
açılması planlanan Hıdırlık Tabya’da 2017 yılında teşhir, tanzim ve çevre
düzenleme çalışmaları başladı. Proje ve uygulama çalışmaları; Kültür ve Turizm
Bakanlığı, Edirne Valiliği İl Özel İdaresi, kontrolörlüğünü İstanbul Röleve ve
Anıtlar Müdürlüğü tarafından hassasiyetle yürütülen çalışmalarda yapı
restorasyon projesi doğrultusunda iç mekanlarda; “Karargah ve topçu” odalarında
alt yapısı meşe karkas olacak şekilde masif parke kaplama üzerine sergileme
elemanları yerleştirilerek mekanlar oluşturuluyor. Elektrik - mekanik -
aydınlatma imalatları günümüz teknoloji standartları üzerinde yapılıyor. Yapı
dış mekanlarında yer alan topçu platformlarında ise yerel malzeme olan midyeli
küfeki taşı kullanılıyor. Topçu bataryaları çevresi moloz taş duvarlarla
örülerek taşıtılmış, döşeme altı zemin taş bloklarla sağlamlaştırıldı.
Restorasyon kapsamında çevre düzenlemesi için organik çim döşemesi çalışmaları
yapılıyor. Bu kapsamda yapılan çalışmalar doğrultusunda Hıdırlık Tabyası’nın 25
Kasım tarihinde açılması planlanıyordu. Yapılan plan tadilatı doğrultusunda
işin yetişmeyeceği öngörülerek, tabyanın 2020 yılının Haziran ayında açılacağı
belirtiliyor. Öte yandan Yıldırım’da yaşayan vatandaşlar da tabyanın açılmasını
dört gözle bekliyor. Tabyanın açılmasıyla gelecek olan yerli ve yabancı
turistler sayesinde mahalleli maddi açıdan gelir bekliyor.
Özellikleri
ve tarihçesi
Hıdırlık Tabyası'nın
giriş kapısının üzerinde olduğu anlaşılan kitabesi, günümüze ulaşmadı. Tabya,
1884 ve 1888 yılları arasında Mirliva İsmail Hakkı Beyin başkanlığındaki
istihkâm komisyonu tarafından yapıldı. Balkan Savaşında Edirne'yi savunan
tabyalardan en büyüğü Hıdırlık Tabya, Şükrü Paşa'nın karargahı olarak kullanıldı.
Hıdırlık Tabyası, yaklaşık bin 800 metreyi bulan çevresi ile Edirne’deki en
büyük tabya. Giriş kısmı binası, koğuş binası ve topçu odaları olmak üzere üç
bölümden meydana geliyor. Sultan II’nci Abdülhamit Han in talimatı ile Rus tehdidine
karşı önlem olarak 1884-1888 tarihleri arasında Hakkı Paşa nezaretinde, 27 adet
tabya inşa edildi. Edirne Tabya’nın
gerçek anlamda kullanımları 1’nci Balkan Savaşında oldu. Ta ki 26 Mart 1913 işgaline
kadar, Edirne savunmasında aktif rol oynamışlardır. 2’nci Balkan Savaşında 1
Temmuz 1913 tarihinde Edirne düşman işgalinden kurtulmuş olup, tabyaların
kullanımı Türk güçlerine geçmiştir. Hıdırlık Tabyası ismini güney doğusunda yer
alan akıncı dervişi olarak bilinen Hıdır Baba'dan almıştır. Hıdır Baba 14’ncü
yüzyılda inşa edilmiş, sonraki süreçlerde tekke haline gelmiştir. 1826
tarihinde Il. Mahmut Han'ın kaldırması sonucu Bektaşi olan yeniçeri
askerlerinin bu tekkeye sığındıklarını öğrenmesi sonucu bu tekkeyi kapatıp
eşyalarını satışa çıkarmıştır. Edirne'nin işgalinde tabyalar gibi bu tekke de
zarar görmüş ve günümüze sadece mezar bölümü ulaşmıştır. Hıdırlık Tabyası da
diğer tabyalar gibi aynı kaderi paylaşmış, döneminin en gözde savunma yapısı
iken insan ve doğanın verdiği zararlar ile önemini ve yaşamını yitirmiştir.
)
